پرتو آلفا نوعی تابش رادیواکتیو است که از هسته اتم‌های سنگین مانند اورانیوم و رادیم منتشر می‌شود. این پرتوها شامل دو پروتون و دو نوترون هستند و به همین دلیل به آن‌ها هسته هلیوم نیز گفته می‌شود. پرتو آلفا به دلیل جرم زیاد و بار مثبت خود، قدرت نفوذ کمی دارد و نمی‌تواند از مواد نرم مانند کاغذ عبور کند. پرتو آلفا در برخی از کاربردهای علمی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در درمان برخی از انواع سرطان، از پرتو آلفا برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. همچنین، این پرتوها در تشخیص و اندازه‌گیری مواد رادیواکتیو در آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند.