پرتوهای آلفا نوعی تابش رادیواکتیو هستند که از هسته‌های اتمی برخی عناصر ناپایدار مانند اورانیوم و رادیم منتشر می‌شوند. این پرتوها شامل دو پروتون و دو نوترون هستند و به همین دلیل به آن‌ها "هسته‌های هلیوم" نیز گفته می‌شود. پرتوهای آلفا دارای بار مثبت و انرژی نسبتاً پایین‌تری نسبت به سایر پرتوها مانند پرتوهای بتا و گاما هستند. پرتوهای آلفا به راحتی توسط مواد مختلفی مانند کاغذ یا پوست انسان متوقف می‌شوند و به همین دلیل خطر کمتری برای سلامتی دارند، مگر اینکه به طور مستقیم وارد بدن شوند. در کاربردهای پزشکی و صنعتی، این پرتوها می‌توانند در درمان برخی بیماری‌ها و همچنین در تشخیص مواد رادیواکتیو مورد استفاده قرار گیرند.